- 167.000+ tevreden klanten
- Gratis levering in NL boven €30
- Vóór 15:00 bestel = de volgende dag in huis*
Elke slok bier is een feest, een symfonie van smaken, geuren en texturen die samenwerken om onze zintuigen te verrassen. Maar onder deze verrukking ligt een complexe wereld van nauwkeurige metingen en berekeningen, waarin elke variabele de potentie heeft om de uiteindelijke ervaring te veranderen. Een van de meest cruciale metingen in het brouwen van bier is de SG-waarde, of soortelijk gewicht. In deze blog ontrafelen we het mysterie rond deze essentiële waarde, duiken we in de details en ontdekken we hoe brouwers deze belangrijke metingen gebruiken om het perfecte speciaal bier te brouwen.
De term ‘SG-waarde’ is misschien nieuw voor velen buiten de wereld van bierbrouwen. Het is een afkorting voor Soortelijk Gewicht, een meting die aangeeft hoe dicht of ‘zwaar’ een vloeistof is in vergelijking met water. De SG-waarde is een ongelooflijk waardevol gegeven voor bierbrouwers, omdat het veranderingen in het bier signaleert tijdens het brouwproces.
Er zijn in principe twee SG-waarden die brouwers belangrijk vinden: het Originele Soortelijk Gewicht (OG) en het Eind Soortelijk Gewicht (FG). Het OG wordt gemeten vóór het gistingsproces, terwijl het FG aan het einde van de gisting wordt gemeten. De verandering tussen deze twee waarden stelt brouwers in staat om het alcoholpercentage van hun bier te berekenen, evenals andere belangrijke aspecten zoals de zoetheid en de body van het bier.
Voordat we verder ingaan op hoe SG-waarden werken in het brouwproces, vertellen we eerst in het kort hoe het brouwproces in zijn werk gaat. Het begint allemaal met het mouten van granen (gerst), waarbij de granen worden geweekt, gekiemd en vervolgens gedroogd. Vervolgens wordt het mout geschroot en vervolgens gemengd met warm water. Dit proces heet “maischen” en zorgt er voor dat de zetmelen in de granen worden omgezet in suikers, die later door gist worden omgezet in alcohol.
De hitte activeert enzymen in de granen die de overgebleven zetmelen omzetten in suikers, wat resulteert in een suikerrijke vloeistof die ‘wort’ wordt genoemd. Het is op dit punt dat brouwers de OG meten met een hydrometer. Deze waarde is hoger dan 1.000, dat betekent dus dat de vloeistof zwaarder is dan het water vanwege de aanwezige suikers.
Nadat het wort gekookt heeft en weer is afgekoeld wordt er gist toegevoegd aan het wort. De gist zorgt er voor dat de suikers omgezet worden in alcohol en koolstofdioxide. Naarmate de gisting vordert en meer suikers worden omgezet, neemt het soortelijk gewicht van de vloeistof af. Wanneer de gisting na een aantal weken is voltooid, meten brouwers het FG. Het verschil tussen het OG en het FG stelt de brouwer in staat om het alcoholgehalte te berekenen, evenals andere kenmerken van het bier.
SG-waarden zijn meer dan alleen een getal op een hydrometer. Ze bieden een schat aan informatie en hebben een directe invloed op verschillende aspecten van het uiteindelijke bier:
1. Alcoholgehalte: Het alcoholpercentage is rechtstreeks gerelateerd aan het verschil tussen de OG en de FG. Grotere verschillen duiden op meer vergiste suikers en resulteren in een hoger alcoholgehalte.
2. Zoetheid en body van het bier: De FG kan ook informatie geven over de zoetheid en body van het bier. Een hoger FG duidt op meer restsuikers in het bier, wat resulteert in een zoeter en voller bier.
3. Gistgezondheid: Een onverwacht hoog FG kan erop wijzen dat de gisting vroegtijdig is gestopt of niet volledig is geweest, wat kan duiden op problemen met de gezondheid of activiteit van de gist.
Om de SG-waarden te meten maken brouwers gebruik van een hydrometer, een instrument dat in de vloeistof wordt geplaatst en meer of minder drijft afhankelijk van het soortelijk gewicht van de vloeistof. Het niveau waarop de hydrometer in de vloeistof drijft, geeft de SG-waarde aan.
Om een beter beeld te krijgen van hoe SG-waarden werken in het brouwen van bier, geven we een hypothetisch voorbeeld. Stel dat we een bier brouwen en dat we na het maischen een OG van 1.060 meten. Dit betekent dat de wort een aanzienlijk hoger soortelijk gewicht heeft dan water vanwege de hoge concentratie suikers.
Na de gisting meten we een FG van 1.015. De gist heeft een groot deel van de suikers omgezet in alcohol en koolstofdioxide, waardoor het soortelijk gewicht van de vloeistof is verlaagd. Het alcoholpercentage kunnen we nu afleiden uit het verschil tussen het OG en het FG. Met de volgende formule berekenen we het alcoholpercentage: (OG – FG) x 0,122 + 0,3. We kunnen vaststellen dat ons bier een alcoholgehalte van ongeveer 5,8% heeft.
Het begrijpen van SG-waarden is essentieel voor elke serieuze bierbrouwer die kwalitatief speciaal bier brouwt. Deze waarden, hoewel het eenvoudige metingen lijken, zijn in feite sleutels tot een schat aan informatie over het bier in wording. Ze onthullen het potentieel alcoholgehalte, bieden inzicht in de zoetheid en body van het bier, en kunnen zelfs problemen met de gisting onthullen voordat ze ernstige gevolgen hebben.
SG-waarden zijn dus veel meer dan getallen; ze zijn de taal waarmee bierbrouwers communiceren met hun brouwsel, waardoor ze in staat zijn de gewenste kwaliteiten in hun bier aan te moedigen en mogelijke problemen te identificeren. Of je nu een beginnende thuisbrouwer bent of een ervaren commerciële brouwer, het begrijpen en toepassen van SG-waarden is een onmisbare stap in de zoektocht naar het brouwen van het perfecte bier.
